Waar schijnt de maan…?

2 april is het wereld autismedag. Orthopedagoog diagnostiek bij Lievegoed Ymkje van der Haar vertelt over hoe zij in haar werk op zoek gaat naar waar de maan schijnt.

Slapen en de maan

Het is een zonnige dag als één van de groepen op het Kinderdagcentrum een uitje heeft naar een grote speeltuin. Merle, een meisje met een autisme spectrum stoornis en verstandelijke beperking, geniet altijd erg van spelen in de speeltuin. Vandaag is ze heel gespannen en roept ze steeds: Ik ga niet slapen! De begeleidster bevestigt dit en vertelt dat ze mag spelen en neemt haar mee naar de glijbaan. Merle wordt boos en roept nog harder: Ik ga niet slapen! De begeleidster probeert uit te zoeken waarom Merle denkt dat ze moet slapen. De dag wordt doorgenomen en uitgelegd dat ze vandaag in de speeltuin zijn. Merle wil niet slapen. Merle roept ‘maan’. En dan ziet de begeleidster dat de maan schijnt. Merle heeft de maan gekoppeld aan slapen. Dus denkt ze dat ze naar bed moet, wat ze natuurlijk niet wil in de speeltuin. De begeleidster legt uit dat het een gekke dag is en dat de maan en de zon samen schijnen. Merle zucht en kan spelen.

Spanning en Autisme

Deze situatie schiet vaak door mijn hoofd als een kind of volwassene met autisme onverklaarbaar gespannen op een situatie kan reageren. Naast het onderzoeken van een aantal andere factoren, ga ik altijd opzoek naar waar de maan schijnt. Merle kon met hulp goed uitleggen dat de maan schijnt. Veel andere kinderen en volwassenen hebben die taal niet. En wij nemen die maan vaak niet waar of zien het en hebben er geen aandacht voor. We leggen een filter over zaken die niet van betekenis zijn voor ons dagelijkse leven en kunnen het in de context plaatsen. Ja er schijnt een maan, maar het is ook licht, de zon schijnt en ik ben in de speeltuin. Dus het is overdag. Punt. En de dag gaat weer verder. Iemand met autisme heeft dat filter niet. Waardoor een klein detail voor verwarring kan zorgen.

Dit vraagt van mij om open en met aandacht naar de situatie te kijken. Wat neem ik voor lief, wat eigenlijk heel bijzonder is? Waar zie ik de maan (niet) schijnen? Als die maan gevonden is, kunnen we elkaar weer begrijpen.