Wat ik leerde over… heelheid

Ymkje van der Haar is gedragsdeskundige/orthopedagoog diagnostiek bij Lievegoed. Als zij vertelt dat ze werkt met mensen en kinderen met een verstandelijke beperking, is de reactie vaak: “wat goed van jou!” Terwijl het voor haar juist een groot geluk in haar leven is dat ze met deze mensen en kinderen mag werken. In deze blog deelt ze over de kleine en grote leermomenten in haar werk.

Regelmatig lees ik in sollicitatiebrieven dat sollicitanten het aanspreekt dat er binnen de antroposofie naar heel de mens gekeken wordt. Vaak wordt daarmee bedoelt dat de mens als zijn geheel gezien wordt. Niet alleen zijn cognitie of sociaal emotionele behoeften, maar ook naar wat iemand komt brengen in het leven en vaak allemaal met zich meesjouwt.

Muziektherapeut

Die heelheid gaat echter nog een laagje dieper. Ik denk terug aan een van mijn eerste weken als gedragsdeskundige. De muziektherapeut geeft een groepsbehandeling en speelt een liedje op haar gitaar. Sven, een jongen met een zeer ernstig meervoudige beperking, barst in huilen uit. Waar hij in het dagelijkse leven alleen onlust en lust kan uiten en er nog weinig gelaagdheid in zijn emoties zit, raakt de muziek zijn ziel. Telkens als het liedje gespeeld wordt, biggelen de tranen over zijn wangen en komt hij in een diepe ontspanning.

Verzorgende omgeving

Dát raakt voor mij de essentie van heelheid. Hoeveel beperkingen iemand ook ervaart, hoeveel ellende iemand ook heeft meegemaakt of hoeveel gedragsproblemen iemand ook laat zien, diep van binnen zit de heelheid verscholen. Als hulpverlener kan het soms best een uitdaging zijn om door het dikke dossier dat iemand met zich meesjouwt die heelheid te blijven zien.
Die heelheid kan op allerlei manieren aangesproken worden. Door een verzorgde omgeving met natuurlijke materialen. Door te ontdekken waar iemand warm van wordt en gaat stralen.

Lens van heelheid

Lang heb ik geworsteld met de werkvorm dat de kinderen en volwassenen die bijvoorbeeld zelf niet knutselwerkje kunnen maken van een paddenstoel, hier zo bij ondersteund worden bij het maken dat het toch een paddenstoel wordt. Dit voelde voor mij weinig authentiek en voorbijgaande aan wat het kind kan. Totdat ik door de lens van heelheid ben gaan zien. Door samen met een kind de paddenstoel op een manier te maken dat het echt op een paddenstoel lijkt, wordt de heelheid van iemand aangesproken. Dan gaat verder dan een mooi resultaat en expressie.

Juist in situaties die vast lijken te zitten, probeer ik altijd weer de heelheid op te zoeken die altijd ergens verscholen ligt.